Cây mắc ca được biết đến với với cái tên loại hạt đắt đỏ nhất thế giới và chứa một nguồn dinh dưỡng dồi dào. Tuy nó đã được trồng phổ biến ở Việt Nam nhưng vẫn còn nhiều người chưa biết về giá trị cũng như đặc điểm sinh học của cây. Để trồng và cho ra năng suất cao. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về đặc điểm sinh học, phương pháp trồng và chăm sóc, cũng như các yếu tố quyết định sự thành công trong việc trồng mắc ca.
Giá trị của cây mắc ca
Cây macca được biết đến với trái có vỏ cứng và khó mở, nhưng bên trong lại chứa hạt giàu dưỡng chất. Trong nhân, hàm lượng dầu chiếm tới 78% (cao hơn cả ở lạc, ở hạnh nhân và hạnh đào). Trong dầu đó có tới 87% là axit béo không no – một hợp chất quý đối với sức khỏe con người, nó làm giảm hàm lượng cholesterol và phòng trị bệnh xơ cứng động mạch.
Lượng protein trong hạt chiếm tới 9,2% với 20 loại axit amin (mà trong đó có 8 loại axit amin rất cần thiết đối với con người). Ngoài ra, nó còn có nhiều chất bột, chất khoáng và nhiều loại vitamin. Vì vậy, người ta đã ví von nó là “hoàng hậu của các loại quả khô”!
Sự phát triển của cây mắc ca trên thế giới
Ban đầu, cây macca chỉ phân bố tự nhiên ở vùng nhiệt đới miền bắc Australia. Tuy nhiên, nhờ vào giá trị kinh tế cao của trái mắc ca, nhiều nước khác như Hawaii, Brazil, Nam Phi và New Zealand đã thành công trong việc trồng và phát triển loại cây này. Hiện nay, mắc ca được trồng rộng rãi trên khắp thế giới, đặc biệt là Việt Nam nơi có khí hậu ấm áp và đất phù hợp.
Đặc điểm sinh học của cây mắc ca
Đặc điểm của cây macca
Trong họ Proteaceae, cây macca thuộc vào chi Macadamia và có nhiều loài khác nhau. Tuy nhiên, chỉ có hai loài trong số này, Macadamia integrifolia và Macadamia tetraphylla là có thể ăn được.
Mắc ca là loài cây thân gỗ, lá xanh quanh năm, có thể cao đến 18 m và có tán rộng lên đến 15 m. Tuổi thọ của nó có thể lên tới 100 năm, với tuổi thọ kinh tế khoảng từ 40 đến 60 năm.
Mắc ca không có rễ cọc mà chủ yếu là rễ chùm phân bố ở tầng đất phía trên, do đó, cây dễ bị ảnh hưởng bởi gió bão. Mắc ca có xu hướng phân cành nhiều, tạo ra tán lá dày. Lá của cây cứng và ở nhiều loài có mép lá có răng cưa. Mắc ca cũng nổi tiếng với sự xuất hiện nhiều hoa, có hình dạng tương tự như hoa lộc vừng, với các loại hoa có màu sắc khác nhau như trắng và hồng.
Tuy nhiên, tỷ lệ đậu hoa của macca là rất thấp. Mỗi khi cây macca 15 tuổi đến kỳ ra hoa, nó có thể sinh ra tới 10.000 hoa tự trên mỗi cây; mỗi hoa tự lại chứa đến 300 hoa nhỏ, tức là mỗi cây có thể có đến 3 triệu hoa nhỏ. Nhưng chỉ có từ 6 đến 13% số hoa này sẽ chuyển thành quả, và sau đó, chỉ khoảng 0,3 đến 0,4% số này sẽ phát triển thành quả chín. Do đó, mỗi cây chỉ cho ra khoảng 10.000 đến 12.000 quả.
Quả mắc ca thường mọc thành từng chùm. Tùy thuộc vào khả năng đậu và phát triển quả, mỗi chùm có thể chỉ có từ 1 đến 2 quả, hoặc từ 5 đến 7 quả, và có thể có chùm lên đến 20 đến 30 quả trở lên.
Nếu trồng từ cây mầm (tức là cây được trồng từ hạt), thì cây macca cần từ 6 đến 7 năm hoặc thậm chí lâu hơn mới có thể bắt đầu ra hoa. Mặt khác, quá trình đậu quả của chúng rất dễ bị rụng. Do đó, Hiệp hội Mắc ca thế giới khuyên nên sử dụng kỹ thuật ghép để trồng mắc ca. Nếu sử dụng cây ghép, thời gian cây bắt đầu ra hoa chỉ từ 3 đến 4 năm. Đến năm thứ 6, cây đã có thể sản xuất nhiều quả. Từ năm thứ 10 trở đi, cây sẽ cho sản lượng ổn định khoảng 20 đến 30 kg mỗi cây mỗi năm (trong đó khoảng 1/3 là nhân). Nếu chăm sóc tốt, macca có thể cho năng suất cao hơn nữa.
Các yếu tố thích hợp
Nhiệt độ
Nhiệt độ thích hợp để cho cây macca phát triển là khoảng 12 – 32℃, trong đó, nhiệt độ tối ưu nhất là từ 20 – 25℃. Nếu nhiệt độ cao quá, cây không thể ra hoa.
Lượng mưa
Cây macca cần lượng mưa trung bình từ 1000-2500mm mỗi năm. Mưa phân bố đều quanh năm là lý tưởng cho sự sinh trưởng của cây.
Gió
Cây macca không chịu được gió mạnh, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa và đậu trái. Điều này có thể gây rụng hoa hoặc rụng trái. Những nơi hay có bão tố, những vỉa núi gió nhiều ta không nên bố trí trồng mắc ca. Hoặc nếu trồng, hãy trồng ở những nơi có lá chắn tốt.
Độ cao so với mực nước biển
Cây macca thích hợp trồng ở độ cao từ 300-1200m so với mực nước biển, với điều kiện đất tốt và thoát nước tốt.
Đất trồng
Mắc ca có thể được trồng trên nhiều loại đất khác nhau. Tuy nhiên, tầng đất cần đảm bảo độ dày trên 70 cm, có khả năng thoát nước tốt, giàu chất hữu cơ và không quá sét. Đất feralit, đất nâu đỏ, đất phù sa ven sông suối, đất dốc tụ chân đồi núi và đất đỏ bazan là những loại đất phù hợp nhất cho cây mắc ca.
Macca không chỉ là một loại cây có giá trị dinh dưỡng cao mà còn mang lại giá trị kinh tế lớn trong nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm. Với những yếu tố sinh học và điều kiện trồng cụ thể, cây mắc ca có thể được trồng thành công ở Việt Nam với sự chăm sóc và quản lý phù hợp. Hy vọng bài viết này cung cấp đầy đủ thông tin về cây macca và giúp bạn hiểu rõ hơn về loại cây này.